William Kentridge, Black Box Chambre Noire
Box (Kentridge)
Mischa Andriessen
Wat ondenkbaar is, wordt mechanisch.
Ik lees de krant, luister naar de radio
hoor de opgehitste stemmen
in de tram, het café, de kerk.
Ik sta op, kus je vrouw
en kinderen gedag en ga.
Ergens halverwege werpt een man
zich aan mijn voeten, ik merk
hoe bang hij is, hoe erg hij bloedt
en weet dat hij tot alles bereid is.
Ik ken hem wel hij lijkt op
duizenden anderen. Hij huilt.
‘U kunt me helpen!’ roept hij.
‘Ja,’ lach ik, ‘dat is zo.’
Box (jaar)
Mischa Andriessen
Je ziet het voor je;
de vleugels wijd gespreid,
een levensgrote schaduw,
over het kruipende kind.
De gier verroert zich niet
weet dat ergens nog een wil tot
leven is meer dan leven zelf.
Je controleert de sluitertijd
brengt het toestel naar je oog
drukt af. Niet meer dan eens.
Je blijft zitten, huilt en rookt
een sigaret, kan je er niet toe brengen
op te staan. De hitte wordt ondraaglijk.
Je foto haalt de kranten en zakken vol
brieven komen binnen, brieven die geen
misverstand laten bestaan, jij hebt niets gedaan
om het kind te helpen. De gier
dat ben jij. Ze hebben gelijk,
ga je denken, loopt op zekere dag
de garage in, schuift een tuinslang
over de uitlaat, gaat in de auto zitten
trekt de deuren dicht. Niemand weet
wie het kind was, wat er van werd,
je bent alleen, zoekt de sleutel,
het contact, je kunt het niet
geloven; geloof, denk je,
start de motor.
William Kentridge (Johannesburg, 1955) is een van de meest gevierde en gelauwerde kunstenaars ter wereld. De veelzijdige Zuid-Afrikaanse kunstenaar ontwikkelde de afgelopen decennia een multidisciplinaire werkwijze waarin film, animatie, tekenkunst, grafiek en theater samenkomen. Typerend voor zijn werk zijn de krachtige houtskool- en pasteltekeningen die hij tot bewegend beeld transformeert. Kentridge filmt terwijl hij tekent, waarbij hij creëert, uitwist en hercreëert.
Kentridges werk kenmerkt zich door een sterke sociale bewogenheid, ingegeven door zijn identiteit als joodse, blanke Zuid-Afrikaan die opgroeide in een politiek geëngageerd advocatengezin. Zelf verwoordt hij zijn werk als ‘politically concerned, but distanced’.
Black Box/Chambre Noire is een mechanisch theater waarin gedurende 23 minuten zes mechanische figuren beurtelings optreden tegen een geprojecteerde achtergrond van geanimeerde houtskooltekeningen. Circa vijftig tekeningen, die Kentridge maakte tijdens het ontstaansproces van de Black Box installatie, zijn rondom het theater te zien. Philip Miller schreef de muzikale compositie, waarin hij fragmenten uit Mozarts Zauberflöte en Namibische muziek verwerkte.
Als historisch uitgangspunt voor Black Box koos Kentridge het Duitse kolonialisme in Afrika en in het bijzonder de moord op de Herero stam in Zuid-West Afrika (nu Namibië) in 1904, die door de Verenigde Naties is aangemerkt als de eerste genocide van de 20ste eeuw. Dit historische feit raakte Kentridges Zuid-Afrikaanse identiteit en bracht hem tot vragen over toedracht, medeplichtigheid, verwerking, verdriet en verzoening. Kentridge noemt Black Box een ‘Trauerarbeit’, refererend aan Freuds opvatting dat een nabestaande, rouwende, zijn verlies kan verwerken door actief het trauma te herbeleven.
Mischa Andriessen (1970) schrijver, vertaler, recensent. Publiceert met regelmaat over jazz en beeldende kunst.
In 2008 debuteerde hij bij Uitgeverij De Bezige Bij met de gedichtenbundel “Uitzien met D” die werd bekroond met de C. Buddingh’ Prijs 2009.
In oktober 2012 verscheen eveneens bij de Bezige Bij de tweede bundel “Huisverraad”. Deze bundel werd bekroond met de Mr. J.C. Bloem-Poëzieprijs.
William Kentridge, Black Box Chambre Noire
William Kentridge, Black Box Chambre Noire
William Kentridge, Black Box Chambre Noire