Sandro Botticelli (Florence 1445 – 1510 Florence)

De veroveraar

door Josine Adriana Simons-Mees

fragment

Derde bedrijf, achtste toneel

Atie, Willem, Frederik.
Frederik: Ziezo. A votre service mademoiselle. (brengt haar bonbons en taartjes en gaat dan thee voor haar inschenken). Atie (eet met grote gretigheid): Hoe zalig! (tot Willem die bedankt heeft, met kinderlijke verbazing): Eet jij geen taartjes? Ze zijn goddelijk.
Willem: Nee, ik hou niet van zoetigheid. Neem liever ’n sandwich.
Atie: Hoe is ’t mogelijk, Wim! Ik ben dol op zoetigheid en bonbons.
Frederik: Dol, zalig en goddelijk van … taartjes! Zouden ze dat thuis niet wat materialistisch vinden?
Atie (wat beschaamd): Ja, dat is ’t ook. ’t Was dwaas van me het te zeggen.
Willem: Bederf jij haar plezier nu niet. Materialistisch is ze niet hoor.
Korte stilte.
Atie: Wat geurt ’t hier heerlijk! Vind je ook niet, Wim?
Willem: HM … nogal benauwd.
Frederik: (onderwijl Atie thee brengend) Benauwd? ’t Is zuivere bloemengeur.
Willem: Niet alleen. Ik ruik ook odeur. Ja schatje, ik kan ’t niet helpen. Dat vind ik vreselijk.
Atie: Wat ’n prachtige lelies!
Frederik: ’n Attentie van juffrouw Lutte.
Atie (glimlachend): ’n Heel toepasselijke bloem voor jou.
Frederik: Net wat de andere dames zeiden.
Atie (staat nu op en gaat naar een ets kijken aan de muur): Wat is dat mooi. Wim kijk eens … Prachtig! Van wie is ‘t?
Frederik: Naar Botticelli. ’t Portret van ’n Florentijnse, de adoratie van Juliaan de Medicis.
Atie (tot Willem): Hoe eenvoudig en mooi van lijnen, hé?
Willem (eenvoudig): Dat zal ongeveer tussen 1470 en 1480 geschilderd zijn.
Atie: Hoe weet jij dat?
Willem: Wel, Juliaan de Medicis is immers in 1453 geboren. En zij was ’n jeugdliefde van hem.
Atie: Dat wist ik niet. Hoe knap van je! Maar vind je ’t niet mooi?
Willem: Ja … jazeker. ’t Is ’n lief gezicht.
Atie (naar een andere gravure kijkend): O en dit! Van wie is dat? Wat stelt het voor?
Frederik: De geboorte van Venus, ook van Botticelli.

uit: Barbarber een keuze uit dertig nummers. (Querido 1964)

Sandro Botticelli (Florence 1445 – 1510 Florence) 'De geboorte van Venus'

Deze tekst trof ik aan in een verzamelbundel(tje) met teksten uit het tijdschrift Barbarber. Aanvankelijk was ik in de veronderstelling dat het een parodie van een van de redacteuren was. Later bleek Josine Adriana Simons-Mees een bestaande toneelschrijfster te zijn. Maar toch …
Een van de uitgangspunten van de redactie van Barbarber was dat men de dingen beter voor zichzelf kon laten spreken. De abonnees kregen een lappendeken van de meest uiteenlopende teksten die, ogenschijnlijk klakkeloos achter elkaar gezet, tezamen een onweerstaanbaar komische werking hebben.

Simons-Mees, Josine Adriana
Nederlandse toneelschrijfster (Rotterdam 26 juni 1863 - 's-Gravenhage 11 maart 1948). Behoorde tot een bekende Rotterdamse bankiersfamilie; gehuwd met de uitgever-letterkundige Leo Simons. Maakte enige tijd opgang met verdienstelijke psychologisch verantwoorde toneelstukken die verwantschap vertonen met het werk van Ibsen en Schnitzler.
In haar werken, die zich voor het grootste deel in het gegoede burgerlijke milieu afspelen en die als dramatische pendanten van de toenmalige familieroman kunnen worden gezien, wordt de nadruk gelegd op psychologische conflicten en tegenstellingen: drang naar romantiek tegenover burgerlijk plichtsgevoel. Het seksuele element wordt op een voor die tijd vrijmoedige wijze behandeld. Met name De veroveraar (1906) en Een paladijn (1910) hebben bij de opvoering succes gehad, doch op den duur is haar werk van het repertoire verdwenen.

Werken:
Droomleven (1889); Atie's huwelijk (1907); Voor het diner (1910); Zijn evenbeeld (1911); Een moeder (1911); De nimf (1913); Het einde (1915); Levensstroomingen (1917); Geloof (1924); Winter (1927).

Literatuur:
L. Simons, in Het drama en het tooneel in hun ontwikkeling, v (1932); B. Hunningher, in Toneel en werkelijkheid (1947); M. Kolk, in Toneel- Theatraal, 102, i (1981).

De 'Juliaan de Medicis' is wellicht Giuliano de Medici, zijn geliefde Simonetta Vespucci was het favoriete model van Sandro Botticelli en komt op veel van diens schilderen terug. Mogelijk is zij de geportretteerde 'Florentijnsche'.

Sandro Botticelli (Florence 1445 – 1510 Florence) 'Giuliano de Medici'

Sandro Botticelli (Florence 1445 – 1510 Florence) 'Calumny of Apelles'

Sandro Botticelli (Florence 1445 – 1510 Florence) 'Venus and Mars'