Hendrick de Keyser standbeeld Erasmus Rotterdam
Erasmus in Stepanakert
Henk van Kerkwijk
Toen ik Erasmus voor het eerst ontmoette
lag hij op zijn rug?*. Gekist. Dwars tussen
de krattenlatjes door ving zijn neus een vastberaden
lichtstraal op. In een ooghoek was
het slaapzand groen verkleurd -groen als
het gebladerte dat het achtererf van het
Boymans-Van Beuningen Museum overhing. En
al leken de ogen zich op een indrukwekkend
boekdeel te concentreren, ze waren constant
op hun hoede. Een beeld in afwachting. Tijdelijk
geruimd voor een wegverbreding, bracht hij
een directie die abstractie propageerde diep
in de verlegenheid. Dus moest hij
de vogelstront liggend ondergaan, gemeden
door kenner en commissielid zoals hij ooit door
paap en protestant gelijk werd afgewezen.
Maar hij, de bladzij op punt van omslaan,
de zucht onhoorbaar, als altijd
klaar met zijn advies. Dat gebeurde in 1962.
De tweede keer was gisteren
op de achterpagina van de Guardian: een foto,
een detail van een Armeense stad na
een langdurige kanonnade; een man kijkt
uit een raam, stijl neogotisch, zij het met
beschadigde neo-Moorse verfraaiingen;
de baret van de geleerde; de lange neus;
de vermoeide ogen. Erasmus. Gelaten nu
hij zich opnieuw op een plek bevindt
waar hij niet wenste te zijn. Hij ziet eruit
of hij in gedachten de brief al formuleert
waarin hij vertelt hoe hij in een verdachte
herberg was beland en er ’s nachts de toegang
tot de gedeelde kamer had gebarricadeerd.
In het donker werd aan de deur gerammeld
en geen van zijn lotgenoten die een wapen
bezat -behalve een oude ijzeren handschoen
dan, waar totaal niets mee viel uit te richten.
Zelfspot, genoteerd in geestig Latijn. Als
de foto vanuit een andere hoek
zou zijn genomen, was hij er nooit geweest.
Maar hij was er wel.
* Hendrick de Keyser’s beeld uit 1622
Henk van Kerkwijk heeft zich nooit tot één genre kunnen beperken. Zijn korte verhalen en romans werden bekroond met de Reina Prinsen-Geerlingsen de Anne-Frankprijs; zijn kinderboeken ontvingen een gouden griffel, een zilveren griffel en een Vlag en Wimpel; zijn hoorspelen werden een aantal malen vertaald. In 2008 debuteerde hij als dichter voor kinderen met de bundel, Seks in de brugklas. Bij Azul Press verschenen zijn gedichtenbundels Erasmus in Stepanakert en Lof der onschuld. Onlangs verscheen eveneens bij Azul Press een heruitgave van zijn roman Rotte fazant.
Hendrick de Keyser standbeeld Erasmus Rotterdam detail
