Giovanni Pierluigi da Palestrina
niet van El Greco, dus ook niet het portret dat in dit gedicht bedoeld wordt!
Stijl
Marianne Moore
herleeft in Escudero's constante van de loodlijn,
spil van de haar
fijne maan-hol, niet bol als de schaatser.
Geen fanatieker praktikant van
de scheefstaande hoed
dan Escudero; van tempo's die niemand kan rijmen.
En wij – behalve
het klassieke silhouet ontplooiend, Dick Button, slank gesneden -
hebben nog een Spaans-Amerikaanse kampioen,
de dodelijke Etchebaster.
Betoverd, was je niet door Soledad betoverd?
in 't zwart gehulde eenzaamheid
die niet droevig is;
als een brief van
Casals; of misschien wel letterlijk
de tegengewende S-gaten in een
cello; of moeten wij haar
la lagarta noemen? of bamboe
glitterend van vuurvliegjes
of spiegelglad meer en de ringen die die een
diepe slag van de half-
gedraaid uit het water komende peddel daarop te
voorschijn riep.
Alsof zij een adder
in tweeën hakt, zo duikt zij drie keer en herstelt zich
zonder mankeren, omdat zij
een stierenvechtster geweest is. Welnu; zij heeft een vergever.
Etchebasters kunst, zijn katachtig gemak, zijn alerte pose,
zijn
talent om in zijn tactiek vooruit te lopen, sluiten naijver uit
zoals de
traditionele, standvastige
Sandeman-zeeman
van Escudero is; de gitaar van Rosario –
pols-rust voor een bungelende hand
die plotseling begint te gonzen snel, snel, snel en sneller.
Er bestaat geen passende vergelijking. Het is alsof
de drie even ver van
elkaar gelegen zaadboogjes in een banaan
samengevoegd waren door Palestrina;
het is als in de ogen,
of laten we zeggen het gezicht van Palestrina
door El Greco.
O escudero, Soledad,
Rosario Escudero, Etchebaster.
In zijn boek
'Alfabet op de rug gezien' neemt J.
Bernlef de volgende notitie op bij dit gedicht. Echter niets daarin over
schilder of componist, des te meer over de andere 'hoofdpersonen':
Stijl
Dick Button. Zie foto in de New York
Times, 2 januari 1956.
Etchebaster. Pierre Etchebaster, een
machinegeweerschutter in de eerste wereldoorlog; kampioen van Frankrijk in
chistera (jai alai), pala en mainnues. (NB. verschillende soorten balspelen) Hij
begon te tennissen in 1922, won het Amerikaanse kampioenschap in 1928 en trok
zich terug in 1954. (New York Times,
13 februari1954 en 24 februari 1955) New
York Times, 19 januari 1965: 'Pierre
Etchebaster, voormalig wereldkampioen en Frederic S. Moseley wonnen gisteren het
handicap toernooi van de Racquet and Tennis Club … De uitslag was 5-6, 6-5, 6-5.
Moseley, de voorzitter van de club, scoorde het laatste punt van de wedstrijd
met een flitsende ace. Johnson en McClintock kwamen van 3-5 op 5-all in deze
laatste set.'
Soledad. Werd in 1950-1951 in Amerika gedanst.
van Rosario.
Rosario Escudero, iemand uit het gezelschap van Vincente Escudero, maar geen
familie.
Giovanni Pierluigi da Palestrina (Palestrina, circa 1525 – Rome, 2 februari 1594)
Was een Italiaans
componist. Zijn bijnaam was Il Prenestino. Hij heeft een grote invloed gehad op
de ontwikkeling van de katholieke kerkmuziek, en is altijd beschouwd als de
belichaming van de Renaissancemuziek.Giovanni da
Palestrina, meestal kortweg Palestrina genoemd, werd omstreeks 1525 geboren,
vermoedelijk in Palestrina nabij Rome. In 1537 was hij koorknaap aan de basiliek
Santa Maria Maggiore te Rome.
Van 1544 tot
omstreeks 1551 was hij organist en kapelmeester in de kathedraal van zijn
geboortestad. In 1547 trad hij in het huwelijk met Lucrezia di Francesco Gori,
een dochter van een bemiddelde wijnbouwer. Zij kregen samen twee zoons: Rodolfo
en Angelo. In 1551 werd Palestrina kapelmeester aan de Cappella Giulia van de
Sint-Pieter te Rome. In 1555 werd hij door Paus Julius III benoemd tot zanger
van de Sixtijnse Kapel. In 1554 publiceerde hij zijn eerste missenboek. In 1555
werd hij door Paus Paulus IV ontslagen omdat hij geen priester was.Een maand later werd
hij aangesteld als kapelmeester van de Sint-Jan van Lateranen in Rome, een post
die hij tot 1560 bekleedde. In 1555 verscheen zijn eerste boek met vierstemmige
madrigalen. Vanaf 1561 (waarschijnlijk tot 1566) was hij kapelmeester van de
Santa Maria Maggiore, daarna muziekleraar aan het Seminario Romano. Van 1567 tot
1571 stond Palestrina in dienst van kardinaal Ippolito d'Este, van 1571 tot aan
zijn dood op 2 februari 1594 was hij kapelmeester aan de Sint-Pieter, waar hij
ook begraven werd. Reeds bij zijn leven bezat Palestrina Europese faam.
Palestrina heeft een
enorme hoeveelheid composities nagelaten, waaronder 105 missen, 400 motetten,
200 liederen, psalmen, magnificats, litanieën, enz., ten minste 200 madrigalen
en 9 orgel ricercari. Zijn composities worden gekenmerkt door een heldere
melodische structuur, en gebalanceerde harmonie in de zangpartijen. De muzikale
hervorming binnen de Katholieke Kerk waartoe het Concilie van Trente (1545 -
1563) besloot, orïënteerde zich sterk op de stijl van Palestrina. Het verhaal
wil dat Palestrina zijn Missa Papae Marcelli (Mis voor Paus Marcellus) speciaal
componeerde om de deelnemers aan dit concilie te overtuigen van de noodzaak tot
hervorming van de kerkmuziek zonder de verworvenheden van de polyfonie op te
geven. De mis kwam echter waarschijnlijk al enkele jaren voor het besluit
hierover tot stand.
Palestrina's stijl
kreeg vooral navolging van Gregorio Allegri en Tomás Luis de Victoria. Zijn
stijl werd het schoolvoorbeeld van de zogeheten prima prattica.
Survend over het world wide web kwam ik nog de volgende gedichten tegen over de componist Giovanni Pierluigi da Palestrina van de mij onbekende dichter Simon Tang - op de site poemhunter.com staat een minimaal profiel van een dichter genaamd Simon Tang, aan de stijl van de gedichten te zien zou het dezelfde kunnen zijn - graag geef ik ze hier door.
Palestrina - On Writing
Simon Tang
A ritual as prompt as the morning prayers
Said to procure the billows of the day;
Set sail the punctual course of providence
Upon the ruthless tempers of the waves.
Oh, muse, be the calming spirit of song -
Let the last compbe now composed,
Since through the churned sea of restlessness
New life is infused into your scripts.
Now harmless in form - adventurous sound,
Music that flows naturally on the earth,
Vaporous as rain that woos the healing balm,
Construct the temple of our youthfulness;
So at day’s end, labor of mind repairs
The swift methods of spontaneity.
Palestrina - On Reading
Simon Tang
Let me read for my soul’s pleasure - but ask
Not a grain of gratitude to feed it.
Better to forget than be consumed
By knowledge for its crowning eagerness.
Where the eagle spreads its prominent wings -
Where it devours knowledge like token beads,
To adorn the cape of our usual ranting.
Let me read - but for curious sake - no more
To shed the gown for trifling exchange.
My immovable furnace - my altar
Of trusted gifts - the beacon that tames,
That guides the port where all the storms are kept;
And on the bed of instinctual learning,
Sown are the crops to breed a new spirit.
from PALESTRINA - Gifts of the Spirit
![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
![]() |