Auguste Rodin ‘Monument voor Balzac’
Balzac
Bart Stouten
Dat ik mijn leven moet veranderen
is me vaker verteld door een beeld
Ik zag het tollen voor mijn ogen
terwijl ik vrijde in het gras, lang voor ik
het sluw gespeelde spel doorgrondde
van woorden leren stilstaan in de tijd.
Een explosie was nakend. Flauw aftreksel
van eeuwige belofte met gesloten ogen,
uitgegleden emotie onder een hautaine blik.
Rodin liet zijn brons – onstuimig lava – stollen
in de dreigende pij van Balzac. Ik? gaf geen kick
in mijn sabotage met ijskoude bewondering.
Ik veranderde mijn leven, stond op en lanceerde
het nieuwtje dat ik de vrek ontdekt had in mezelf.
Ik zou hem mores leren, liet alle remmen los
en werd een gloeiende stroom: taal op weg
naar de vallei van het verleden, waar gedichten
nog nabranden. Gulle kracht die warmte geeft.
De caldera wordt koud, een hele generatie
wacht op weer een nieuw titanenwerk. Er roest
een goddelijke komedie onder die pij – realisme
in het diepst van Balzacs gedachten, mijn hel
die ik nooit heb willen zien. Ik verbeter proeven
die een feestende eeuw tot wanhoop drijft.
Auguste Rodin ‘Monument voor Balzac‘ detail
‘Balzac‘ Auguste Rodin (Frankrijk) Parijs, 1840 – Meudon, 1917
In 1891 kreeg Rodin van de ‘Société des Gens de Lettres’ de opdracht om binnen de achttien maanden een ‘Monument Balzac’ te maken. Tal van studies, naar oude portretten, schilderijen en tekeningen met de beeltenis van Balzac, evenals de studie van mensentypes uit Balzacs streek Touraine en een nadere kennismaking met zijn literaire oeuvre, leidden tot het ontstaan van een hele reeks (39) beelden. Zij zouden als oefening dienen voor de definitieve versie die hier staat. Inmiddels was de deadreeds herhaaldelijk overschreden. Toen het beeld in 1897 klaar was werd het geweigerd. Behalve bepaalde belangen, speelde vooral een ideologisch conflict, dat ging over niets minder dan het wezen van de beeldhouwkunst. Voor Rodin primeerde de sculpturale waarde van massa en volume, die de onweerstaanbare kracht van het geniale in de mens diende uit te drukken, zonder toegeving aan detail of nabootsing. Voor Rodin zelf was de Balzac un pas décisif vers la sculpture de plein air.
Auguste Rodins invloed op de moderne en hedendaagse beeldhouwkunst kan onmogelijk worden overschat. Nadat hij in 1875 het werk van Michelangelo had bestudeerd, zou hij uitgroeien tot een van de grootste beeldhouwers aller tijden. Hij zou ook de moderniteit in de beeldhouwkunst inluiden; zijn massieve persoonlijkheid en oeuvre bevindt zich als het ware als scharnierpunt tussen het klassieke en het moderne, meer nog, zijn werken incorporeren beide aspecten.