(nb. dit is niet het schilderij uit het gedicht van Joost Zwagerman)
Beeld verplaatst
Joost Zwagerman
Sterren cirkels bellen
is de titel van een bundel
waar je aan kunt denken
als hier beeld voor beeld
een vorm ontstaat
Alle vormen zijn hier vraag
die hemeltent behoeft
zes lijnen vinden vijlsel
van een wijde ziel
geschaalde handen
rond het duinzand dat je draagt
druppel en korrel de rug
van je hand als mikado
waarmee j beeld verplaatst
volg hoe nu de lijnen
vlieden tot de randen van dit land
nog driemaal kruisslag
rond de zessteek uit het orakelboek
tekens die beeldvast verrijzen
springtij van bezield verband
Dan valt belettering
als manna op het vers papier
en glijdt je hand in balpenslag
dan willen letters onderdak
zoeken overhuiving in herhaling
land wordt nu aan land gebracht
patronen worden tot pedalen
het letterbeeld wordt aangetrapt
tot suizing van de fijnste paukenslag.
Er springt een noorderlicht aan
in een cirkel die de kosmos schraagt
kleuren die zich openen
de ruimte trilt een pennenstreek
er is niets groters dan een stip
er is niets weidser dan een cel
de handomspeelde cirkel
kan uit sluiten gaan
ijlheid die zich lezen laat
als bij een kind de fontanel
 |
 |
Een ode aan het kijken.
Onder deze titel is een tentoonstelling te zien (museum Meermanno 4 maart tot 30 mei 2010) waarin de poëzie van Joost Zwagerman (1963) in samenhang met het werk van veertien kunstenaars getoond wordt.
Het gaat in dit samenspel tussen beeld en tekst niet om eenrichtingverkeer. Soms inspireert het gedicht het beeldend werk, soms andersom. Zo maakten Harald Vlugt en Emo Verkerk recentelijk nieuw werk bij gedichten van Zwagerman.
Bij latere samenwerkingsverbanden treedt de fotografie meer op de voorgrond, zoals in de fotoserie Kristal van Paul Blanca met daarbij het gedicht ‘Hemellichaam’(2008). Recenter nog schreef Zwagerman het gedicht ‘Alles sal reg kom’ bij een foto van Rineke Dijkstra van een meisje dat Zwagerman deed denken aan het meisje van Versponck. Daarnaast zijn er foto’s te zien van Koos Breukel, Charlotte Dumas en Erwin Olaf.
Bronnen:
- Joost Zwagerman “Beeld verplaatst” Arbeiderspers 2010.
- Ron Rijghard “Ik deug alleen voor de poëzie – dichters over gedichten –“ NRC boeken 2010.