De aanbidding van het lam Gods
Licht
(bij het retabel met het Lam Gods door Hubert en Jan van Eyck)
Chris den Engelsman
 |
Earth |
1 Jaspis
 |
et oog van de cameragod zweeft over de aarde |
| daalt neer in een violet rood woord en komt tot leven als het kristallijnen licht dat schijnt in de duisternis als het ware licht dat iedereen omgeeft in het streetview perspectief van een schier schittert in Gods luister in die stad zijn de straten |
|
2 Lazuur
 |
aar ook staat in blauw pigment de Sint-Janskerk |
| gewijd aan Jan Baptist als oudste patroonheilige van de stad zijn klokken kondigen droeve of blijde gebeurtenissen aan hier wordt de zoon van Filips en Johanna boven het doopvont van de mythische Trojanen bijeen de Sint-Jan |
|
3 kornalijn
 |
n deze tempel van rood doorschijnend kwarts |
| vervult men zijn plicht tegenover de Heer tegenover zichzelf tegenover zijn gestorvenen die er begraven liggen tegenover de gilde die er zijn eigen kapel heeft er wordt gedoopt heilige dagen uit het leven gaan voorbij buiten de |
|
| |
Heaven |
4 smaragd
 |
ents schepen en kerkmeester Joos Vijd heeft |
| er een privé kapel aan de kinderen van het licht geeft hij de opdracht tot het schilderen van een retabel met de aanbidding van het Lam Gods waar de zon in de luiken schijnt zorgvuldige zelf in hun schilderij te laten schijnen laag over |
|
5 sardonyx
 |
oven aan dit meertijds gesloten veelluik brengt |
| aartsengel Gabriel een bloeiende lelietak in zijn hand de goddelijke boodschap aan Maria boven zijn hoofd kijkt Zacharia toe boven haar Micha beide profeten voorzeggen de komst van de Messias wordt komt alle macht rijkdom en wijsheid toe |
|
6 sarder
e zien Johannes de evangelist als verleidelijke jongeling met vrouwelijk halflang loshangend en
krullend haar lichaam recht als een staf geloof en
liefde openbarend schreef hij het retabelwoord
in zijn hand een kelk met slangengif dat hij
dankzij zijn geloof weerstaat aan beide zijden
knielen de stichters Joos Vijd een grijsaard die
om genade bidt en Isabella Borluut zijn
godsvruchtige vrouw spoorloos weergegeven
de predella hel reeds lang geleden stormachtig
verloren gegaan en de zee is er niet meer nu in
de laatste dag de tijd onhoorbaar geworden is
| |
Art |
7 Olivijn
 |
p feestdagen is de Vijdkapel voor iedereen toegankelijk |
| en spreidt het retabel als een drie dimensionale installatie met veel gevoel voor theater zijn vleugels en overspoelt ons als een zee van transparant kristal met een veelheid aan flonkerende parels en edelstenen gezet in het is een wonder ongemaakt door natuur of mensenhand |
|
8 Aquamarijn
 |
aast hem de maagd hemelsblauw en in bloedrood |
| de boodschapper een God gezonden man om van het licht te getuigen zelf was hij het licht niet hij kwam getuigen van het licht omgeven door een zee van eeuwig musicerende engelen en aan de randen in bleekgroen zeewater boven het hoofd van Adam |
|
9 Topaas
p het grote middenpaneel de aanbidding van het mystieke lam Gods en mystiek is het een regenboog
aan kleuren die woord worden en allen verlichten
een dag gekleed in een gewaad van karmozijnrood
en lichtgevend groen die zijn gouden veren schikt
dit is altijd in een zacht heuvelend landschap
verbindt het vogelperspectief de delen aan de
hoge horizon verrijst het Hemelse Jeruzalem
met zijn vele torens in blauw en roze waaronder
we de Maartenstoren van Utrecht herkennen een
stad die zweeft op een luisterrijk klanktapijt van
kleur en beweging een kwintet voor twaalf stemmen
10 Turquoise
|
p het altaar met diep rode voorhang straalt |
| lelieblank het Lam Gods als licht in de ogen van een blinde Hij voert ons naar de blauwgroene waterbron van het leven dat als een eeuwig stromende rivier van kristal helder water niet in het donker maar in het licht van het |
|
11 Granaat
|
et Agnus Dei wordt in concentrische cirkels |
| aanbeden violet vrome en godvruchtige lieden treden het tegemoet en knielen in aanbidding kerkvaders ridders van Christus voorzieners patriarchen profeten belijders doctoren wijsgeren in kopie kluizenaars en pelgrims in het spiegel |
|
12 Amethist
|
e cirkel is rond het lam heeft een bewogen leven |
| achter de rug een heilige waardig het werd verkocht ontvreemd overlangs doormidden gezaagd en zelfs gegijzeld vouwt de vleugels geschroeid in prachtige kleuren ritmisch dicht in zilvergrijs grisaille via het ALC IXH XAN |
|
bekijk deze pagina in standaard lay-out
De aanbidding van het lam Gods (gesloten)
Het Lam Gods verwijst naar het evangelie van Johannes waarin die andere Johannes (de Doper, de heraut van Christus) Jezus het Lam Gods noemt.
Wanneer we het evangelie van Johannes (en zijn openbaringen) naast het schilderij van Hubert en Jan van Eyck leggen zien we zowel letterlijk als in de geest vele overeenkomsten tussen tekst en beeld.
Tijdgenoten moeten dit ook gezien hebben. In later eeuwen is dit verband wat op de achtergrond geraakt en is de kunsthistorische interpretatie belangrijker geworden.
Binnen dit gedicht tracht ik het beeld van Hubert en Jan van Eyk weer in verband te brengen met de tekst waarop het oorspronkelijke gebaseerd is en ook met de plaats waar en waarvoor het gemaakt is.
Zoals in Google Earth zweeft de camera eerst hoog boven de wereld en zoomt dan in op Vlaanderen, op Gent, treedt de Sint-Janskerk binnen richting de Vijd kapel om te verdwijnen in het retabel en vandaar weer op te stijgen.
De aanbidding van het lam Gods (midden paneel)
 |
|
 |
 |
 |
 |
 |
|
|
|
Het Lam Gods details |
||
zie ook de toelichting bij het Lam Gods geschreven naar aanleiding van de KunstKolom over Jan van Scorel van wie niet alleen verondersteld wordt dat hij heeft meegewerkt aan een vroege restauratie van het schilderij, maar ook dat hij als een van de torens van het ‘Hemelse Jeruzalem’ de toren van de Utrechtse Sint-Maartenskerk – Domtoren – heeft toegevoegd.