Klimt-02

Klimt-02
Klimt Gustav: Danseres’ Maria Munk 1916 -18

Klimt-02 Tijdens het lezen van dit gedicht kunt u luisteren naar het lied Lili Marlene gezongen door Marlène Dietrich

Lili Marlene
(bij het werk van Gustav Klimt)

Chris den Engelsman

het gewaad onthult het lichaam de stof
van de jurk vermengt zich met het vlees
golvend worden lichaam en gewaad één
in de bont dans van de paradijsvogel

het lied overschrijd haar grenzen en wordt door druivenranken
en acanthusblad omlijst in een wijnrood licht gaat de muziek
over wat we gemeen hebben een eenvoudige melodie een
vrouwenstem kinderlijk, klaaglijk, meeslepend, omfloerst, rauw

een gouden levensboom vermengt zich met haar
tot een plantvrouw in een paradijselijke wereld
de danseres voert haar caleidoscopische dans

uit in een labyrint van Japanse houtsneden
in de nervatuur wordt een meisje vrouw
‘kan de wind uitleggen waarom zij storm wordt’

voor Rosa

lees ook het duo gedicht  Lili Marlene (Engelsman-Klimt01)

 

 

Klimt-02 Klimt-02 
Maria Munk op haar sterf bed’ 1911 Portret van een vrouw’ Maria Munk 1917 – 18 (onvoltooid)

Gustave Klimt Drie portretten van Maria (Ria) Munk
De ouders van Maria bestelden bij Klimt een portret van hun dode dochter, liggend op haar sterfbed.  – Maria Munk I – Zij had zelfmoord gepleegd als gevolg van een ongelukkige liefde met de schrijver Hans Heinz Ewens.
Een jaar nadat Klimt haar op haar sterfbed had geschilderd kreeg hij de opdracht haar in vol ornaat te schilderen. Het resultaat beviel de ouders niet en Klimt bewaarde het schilderij in zijn eigen atelier, schilderde het later over en noemde het ‘Danseres’ (1916 -18) – Maria Munk II –
‘Het portret van een vrouw’ (1917 -18) – Maria Munk III – was ook besteld door de moeder. Het werd echter nooit afgemaakt omdat Klimt in 1918 overleed.

 

Klimt-02  Klimt-02 
Klimt-02  Klimt-02 
Klimt-02  Klimt-02 
Klimt-02  Klimt-02 
Klimt-02 Klimt-02
Klimt-02
Klimt-02 Klimt-02
Klimt-02 Klimt-02
Klimt-02 Klimt-02
Klimt-02 Klimt-02
Gustave Klimt

Toelichting lied ‘Lili Marlene’.

Lili Marlene is een lied waarvan de tekst al in 1915 werd geschreven door Hans Leip.
Het gedicht was getiteld ‘Lied eines jungen Soldaten auf der wacht’. Pas in 1937 publiceerde Leip een poëzie bundel waarin dit lied werd opgenomen.
Norbert Schultze zette het gedicht daarna op muziek. De Duitse zangeres Lale Andersen nam het lied voor het eerst op. Aanvankelijk bleef het lied ongedraait en onverkocht op de plank liggen. Tot een Duitse korporaal die in Belgrado radioprogramma’s verzorgde vond dat het lied wel iets voor soldaten was. En hij kreeg gelijk. Het lied werd een grote hit. Zowel in Duitsland als aan de geallieerde kant. Sinds dien is het vaak gecoverd, ondermeer door Marlène Dietrich, Zarah Leander en Vera Lynn.

In het gedicht mijmert een soldaat over zijn liefje Lili Marlene dat buiten de kazerne steevast bij een lantaarn op hem wachtte. Naarmate de tekst vordert blijkt dat de soldaat inmiddels van de kazerne naar het slagveld is verhuisd. Hij vraagt zich in de refreinregels af op welke soldaat Lili Marlene nu bij de lantaren wacht.
In het laatste couplet laat Lili’s verliefde mond de soldaat ’s avonds uit de aarde opstijgen, waarna hij rond dwaalt bij de lantaarn waar hij haar ooit ontmoette. Of met de aarde een loopgraaf wordt bedoeld waaruit de verlangende gedachten van de soldaat opstijgen, of een soldatengraf waaruit zijn geest opstijgt, wordt in het midden gelaten.
De wat sinistere, duistere ondertoon van het lied is ook de rede dat Joseph Goebbels het lied ‘onpatriottisch’ vond. Goebbels had een hekel aan het morbide, neerslachtige karakter van het lied dat zich slecht verhield met de nationaal socialistische denkbeelden van de nazi’s.
De Duitse soldaten waren het hier duidelijk niet mee eens en bij hen werd het lied immens populair.

In de Engelse versie van Tommy Conner is de tekst aanmerkelijk lichter gemaakt. Hier is Lili Marlene een soldatenmeid die onder de lantaarn bij de grote poort van de kazerne op haar vrijer staat te wachten.
De Nederlandse vertaling volgt op haar beurt weer vrij trouw de orginele Duitse tekst.

Bron:
Liel Leibvitz e.a. “Lili Marlene: de geschiedenis van het beroemde lied.”
Amsterdam, uitgeverij Mistral 2008

Hieronder treft u de tekst van het lied aan in verschillende talen, van de Nederlandse en Franse tekst is mij niet bekend wie de vertaler is.

 

Lili Marlene

Hans Leip

Vor der Kaserne
vor dem großen Tor
Stand eine Laterne
und steht sie noch davor
So woll’n wir uns da wieder seh’n
bei der Laterne wollen wir steh’n
wie einst Lili Marleen

Unsere beide Schatten
sah’n wie einer aus
Daß wir so lieb uns hatten
das sah man gleich daraus
Und alle leute soll’n es seh’n
wenn wir bei der Laterne steh’n
wie einst Lili Marleen

Schon rief der Posten
sie blasen Zapfenstreich
Das kann drei Tage kosten
Kam’rad ich komm sogleich
Da sagten wir auf Wiedersehen
wie gerne wollt ich mit dir geh’n
mit dir Lili Marleen

Deine Schritte kennt sie
deinen zieren Gang
Alle Abend brennt sie
doch mich vergaß sie lang
Und sollte mir ein Leids gescheh’n
wer wird bei der Laterne steh’n
mi dir Lili Marleen

Aus dem stillen Raume
aus der Erde grund
Hebt mich wie im Traume
dein verliebter Mund
Wenn sich die späten Nebel drehn
werd’ ich bei der Laterne steh’n
wie einst Lili Marleen
Wie einst lili Marleen

 

auteur: Hans Leip (Hamburg 1893 -1983)
componist: Norbert Schultze
(Braunsschweig 1911 – 2002

)


 

Lili Marlene

Hans Leip
(vertaling, bewerking Tommy Connor)

Underneath the lantern,
By the barrack gate
Darling I remember
The way you used to wait
T’was there that you whispered tenderly,
That you loved me,
You’d always be,
My Lilly of the Lamplight,
My own Lilly Marlene

Time would come for roll call,
Time for us to part,
Darling I’d caress you
And press you to my heart,
And there ‘neath that far-off lantern light,
I’d hold you tight ,
We’d kiss good night,
My Lilly of the Lamplight,
My own Lilly Marlene

Orders came for sailing,
Somewhere over there
All confined to barracks
was more than I could bear
I knew you were waiting in the street
I heard your feet,
But could not meet,
My Lilly of the Lamplight,
my own Lilly Marlene

Resting in our billets,
Just behind the lines
Even tho’ we’re parted,
Your lips are close to mine
You wait where that lantern softly gleams,
Your sweet face seems
To haunt my dreams
My Lilly of the Lamplight,
My own Lilly Marlene.

 

 

 

Lili Marlene

Hans Leip (vertaling, bewerking ?)

Voor de kazerne
Voor de grote poort
Stond een lantaarnpaal
En als die daar nog staat
Dan zien we elkaar daar weer
Bij de lantaarnpaal zullen we staan
Zoals eens Lili Marleen.

Onze beide schaduwen
Leken wel één
Dat we van elkaar hielden
Zag iedereen direct
En alle mensen zullen het zien
Wanneer we bij de lantaarnpaal staan
Zoals eens Lili Marleen.

Toen riep de wachtpost
Ze blazen de taptoe
Dat kan je op drie dagen komen te staan
Kameraad, ik kom direct
Toen namen we afscheid van elkaar
Wat wilde ik graag met je mee
Met jou, Lili Marleen.

Je voetstappen kent ze
Je zwierige pas
Elke avond brandt ze,
Maar mij is ze allang vergeten
En zou mij iets overkomen
Wie zou er dan bij de lantaarnpaal staan
Met jou, Lili Marlene?

Uit de stille ruimte
Uit de grond van de aarde
Tilt mij op als in een droom
Jouw verliefde mond
Wanneer de avondmist kringelt
Zal ik bij de lantaarnpaal staan
Zoals eens Lili Marleen.

 


 

Lili Marlène

Hans Leip (vertaling, bewerking ?)

Devant la caserne
Quand
le jour s’enfuit,
La vieille lanterne
Soudain s’allume et luit.
C’est dans ce coin là que le soir
On s’attendait remplis d’espoir
Tous deux, Lily Marlène,
Tous deux, Lily Marlène.

Et dans la nuit sombre
Nos corps enlacés
Ne faisaient qu’une ombre
Lorsque je t’embrassais.
Nous échangions ingénûment
Joue contre joue bien des serments
Tous deux, Lily Marlène,
Tous deux, Lily Marlène.

Le temps passe vite
Lorsque l’on est deux!
Hélas on se quitte
Voici le couvre-feu…
Te souviens-tu de nos regrets
Lorsqu’il fallait nous séparer?
Dis-moi, Lily Marlène?
Dis-moi, Lily Marlène?

La vieille lanterne
S’allume toujours
Devant la caserne
Lorsque
finit le jour
Mais tout me paraît étrange
Aurais-je donc beaucoup changé?
Tous deux, Lily Marlène,
Tous deux, Lily Marlène.

Cette tendre histoire
De nos chers vingt ans
Chante en ma mémoire
Malgré les jours, les ans.
Il me semble entendre ton pas
Et je te serre entre mes bras
Tous deux, Lily Marlène,
Tous deux, Lily Marlène.

 


 

Nederlandse versie zoals uitgevoerd door het Lou Bandy Orkest( ?)

ONDER DE LANTAREN
(LILI MARLEEN)

Hans Leip (vertaling, bewerking ?)

Onder de lantaren,
bij de groote poort,
vrijen vele paren
bij avond ongestoord.
Als ik van boord kom,
ga ‘k meteen
terstond naar
die lantaren heen,
met jou Lili Marleen,
met jou Lili Marleen!

Onder de lantaren,
heel dicht bij elkaar…
dat verliefd wij waren,
zag wel een ieder daar!
En elk die glimlacht
– naar ik meen –
gaat hij langs die
lantaren heen:
om ons Lili Marleen,
om ons Lili Marleen!

Onder de lantaren,
werd een sein gehoord,
dat kwam van de baren
en riep mij weer aan boord!
Ik zei vaarwel
en ging toen heen,
bij de lantaren
stond alleen,
mijn schat Lili Marleen,
mijn schat Lili Marleen!

Onder de lantaren,
loop jij nu mijn kind…
Ik ben weer gaan varen
en zwalk door weer en wind.
Soms is mijn hart
zoo zwaar als steen
en dan gaan mijn
gedachten heen
naar jou Lili Marleen,
naar jou Lili Marleen!